Bier is toch voor iedereen?
3 augustus 2023
Het Tilburgse brouwlandschap
12 augustus 2023
Een opvallende naam in het Tilburgse horecaveld is De Vos en de Craen, een bier- en eetcafé aan het Piusplein. De naam verwijst naar een oude herberg in Tilburg die ruim 300 jaar heeft bestaan, aldus de website. Dat is zeker waar, maar er is meer over te vertellen.
Om te beginnen de naam. Het is niet helemaal duidelijk waarom de herberg zo heette. Ooit suggereerde een journalist dat ‘de craen’ te maken had met het nevenberoep van een aantal vroegere eigenaren. Deze waren naast herbergier ook schout (een soort ordebewaker). Verder hield hij zich bezig met de controle op de biernijverheid, zoals het ‘taxeeren der bieren en tappers’ en het ‘auditeren (mede goedkeuren) van de rekening van bieren’. Wat dat met die craen te maken heeft? Dit is een oude naam voor de kraanvogel, die in oude volksverhalen als stoïcijns en waakzaam wordt neergezet.
Op d’n Heuvel
Die oorspronkelijke herberg stond niet op het Piusplein, maar op de Heuvel. Om precies te zijn: op de hoek van de Heuvelstraat en de Juliana van Stolbergstraat. Zoals gebruikelijk in de zestiende eeuw, beschikte de herberg over een eigen brouwerij. De herbergier was tevens bierbrouwer en serveerde zijn bier uit in het café.
De Vos en de Craen bestond zeker al in het jaar 1506. Honderden jaren later, in 1824, is Adriaan Mombers de eigenaar. Zijn beroep is echter geen herbergier, maar bierbrouwer! De tijd van de herberg-brouwerijcombinaties is voorbij, brouwen is echt een commerciële business geworden. In 1887 verkopen zijn nazaten het brouwerijcomplex. De kleermaker Jacobus van den Brekel koopt het brouwerijgedeelte en laat dit slopen om er een kledingzaak te vestigen. Zijn naam (J. van den Brekel) zal ruim een eeuw lang aan deze locatie verbonden blijven.
De uitbaters van de kroeg aan het Piusplein hebben overigens een creatieve uitleg aan de naam gegeven. Zij tappen hun bieren uit speciale ‘tapcraenen’.
