Berkelse brouwers
22 augustus 2022
Een stadsbrouwerij met een dorpse twist
22 augustus 2022
De dag dat bierbrouwer Bartel Mombers begraven werd moet een bijzondere zijn geweest. Er werden die dag maar liefst vier mensen begraven en bovendien waren zij de eersten die op het zojuist gereedgekomen kerkhof aan de Bredaseweg hun laatste rustplaats kregen. ‘Dat was nog eens een kerkhof inwijden’, repte de stad.
Deze Bartel Mombers had zeker al in het 1779 een bierbrouwerij op de Heuvel. Waar deze precies stond is onduidelijk, maar volgens de overlevering moet dat ergens geweest zijn tussen de huidige Veemarktstraat en Spoorlaan. Om iets preciezer te zijn: ongeveer tegenover het statige pand naast broodjeszaak Ritz.
Bartel Mombers was een man met aanzien in het toen nog dorpse Tilburg. Hij was niet alleen in financieel goeden doen, hij was ook een graag geziene gast bij het voetbooggilde Sint-Joris. In 1779 won hij hier het koningsschieten, wat hem niet alleen eeuwige roem opleverde, maar ook een heus koningsschild. En laat daarvan nu een afbeelding bewaard gebleven zijn.
Het schild werd speciaal voor hem ontworpen; we zien namelijk een brouwer en zijn knecht die druk bezig zijn met het brouwen van bier. De roerkuip, een brouwketel en diverse biervaten vullen het geheel aan. Met enige fantasie wordt het tafereel verder omlijst met hop.
Maar op 14 maart van het jaar 1800 gaat het mis. Een grote brand legt niet alleen twee grote huizen in de as, maar ook de brouwerij van Bartel Mombers. Voor zover bekend is deze daarna nooit meer opnieuw opgebouwd. Wel komen we enkele decennia later op de Heuvel de brouwer Adriaan Mombers tegen. Deze is dan eigenaar van de brouwerij en voormalige herberg ‘De Vos en de Craen’, die op de hoek van de Heuvelstraat en de Juliana van Stolbergstraat stond. Familie? Dat ligt in de lijn der verwachtingen maar is nog wel iets om uit te zoeken.
Bartel Mombers werd in 1813 dus begraven op het kerkhof aan de Bredaseweg. Twee jaar eerder had hij deze lap grond nog aan de gemeente verkocht. Het inwijden deed hij blijkbaar het liefst zelf. Zoals het een koning betaamt.
Fotobijschrift
‘Bartholomeus Mombers, Koningh Van St. Joris Gild Voet Boog Tot Tilborgh Den 1 September En Hendrina Van Liemdt Seyn Huysvrou. En heeft de eer gehat van den Primus inte hale. 1779’. (Bron: regionaal Archief Tilburg)
