De vier musketiers van het Lijnsheike

Tilburg, jaren vijftig – Het Lijnsheike is een rustige straatweg in de oeroude wijk Heikant. In dit landelijk gebied net ten noorden van het Wilhelminakanaal wonen vooral landbouwers, arbeiders en enkele middenstanders, waaronder de plaatselijke kruidenier, de bakker en de melkboer.

Boer Tinus Huijbregts is met zijn kar en paard – een ‘Belze knol’ – een bekend gezicht in het dagelijks straatbeeld. Samen met zijn zonen Jan en Harrie woont hij in een oude boerderij aan het Lijnsheike. Voor zijn huis, aan weerszijden van het pad naar de voordeur, staan vier lindebomen. Keurig op een rijtje, kort achter de heg die het perceel afscheidt van de straat. Het leven is mooi in dit Brabantse buurtschap. Zo mag het wat Tinus betreft altijd blijven.

Eén pennenstreek

Maar in de jaren zestig breken er roerige tijden aan. De nieuwe burgemeester – laten we hem Cees noemen – transformeert Tilburg met veel elan tot een echte stad. Er moeten woningen worden gebouwd, heel veel woningen. Cees laat zijn oog vallen op een groot landelijk gebied ten noorden van het kanaal… helaas zullen enkele oude panden moeten sneuvelen, maar het eindresultaat zal prachtig zijn. Goed voor de stedelijke ontwikkeling ook. Hij projecteert een groot plein met winkelcentrum dwars over het Lijnsheike. Met één pennenstreek gaat er een streep door de boerderij van Tinus Huijbregts.

In 1970 vindt de kaalslag plaats. Huizen worden gesloopt, het grootste gedeelte van het Lijnsheike gaat eraan. Als de stofwolken zijn opgetrokken, rest slechts een grote kale vlakte. Alle huizen, inclusief Tinus’ boerderij zijn verdwenen. Toch blijft één plekje onaangeroerd. Vier boompjes pieken met hun kruintjes parmantig boven de puinhopen uit. Tussen hen in loopt een pad, ervoor staat een heg.

Kunst in de openbare ruimte

Als door een wonder hebben de vier lindebomen de ramp overleefd. Dit werkt aanstekelijk want mensen staan op en maken zich hard voor het behoud van dit bijzondere plekje. Kunstenaar Jan Spit legt samen met actievoerders een constructie van aarden wallen aan in de vorm van de voormalige boerderij. Het geheel omkaderen zij met houten zwart-witte latten. Kunst in de openbare ruimte. De NOS komt speciaal naar Tilburg om verslag te doen voor de landelijke televisie. Maar is de publiciteit voldoende om de bomen te behouden? Burgemeester Cees hanteert zijn slopershamer immers met groot gemak.

In de jaren zeventig krijgen de vier lindebomen gezelschap. Samen met exotische naaldbomen vormen zij voortaan een parkje naast het zojuist gerealiseerde Wagnerplein. Hier kunnen de ‘Vier Musketiers’, zoals buurtbewoners hen liefkozend noemen, in de luwte van de nieuwe wijk tot wasdom komen. En met succes. Want hoewel de heg en het pad al lang zijn verdwenen, staan de vier musketiers er nog steeds. Keurig op een rijtje. Volwassen geworden en hun kruinen vergroeid tot één krachtig statement: ‘Samen staan we sterk, ons krijg je niet omver’. En dat is maar goed ook. Want met de hete adem van nieuwe bouwplannen in de nek, is het aanzien van hun directe omgeving opnieuw onzeker.